Urlop od siły wyższej — kiedy przysługuje?

Urlop od siły wyższej to prawo pracownika do zwolnienia z obowiązków zawodowych w nagłych, nieprzewidywalnych sytuacjach. Czym dokładnie jest urlop z powodu siły wyższej? Jakie są zasady wzięcia urlopu od siły wyższej? Czy pracownik musi wskazać powód skorzystania z urlopu? Ile jest wolnego z powodu siły wyższej? Do kiedy można złożyć wniosek o urlop?

SPIS TREŚCI

• Siła wyższa — co to znaczy?
• Urlop z powodu siły wyższej — na czym polega?
• Ile dni zwolnienia z powodu siły wyższej?
• Czy urlop na żądanie to, to samo co urlop z powodu siły wyższej?
• Dla kogo jest urlop z powodu siły wyższej?
• Czy pracodawca może odmówić urlopu?
• Jak dostać urlop z powodu siły wyższej?

Siła wyższa — co to znaczy?

Nie wszystkie wydarzenia są pod kontrolą człowieka. Czasami z powodu działania natury, innych osób lub różnych zewnętrznych czynników, wykonanie pewnych czynności staje się trudne lub wręcz niemożliwe. W takich sytuacjach, gdy szkoda jest spowodowana przez siłę wyższą, odpowiedzialność za nią może być zupełnie inna niż w przypadku szkody wyrządzonej przez konkretną osobę.

Chociaż definicja siły wyższej nie jest zawarta w żadnym konkretnym przepisie prawnym, doktryna prawnicza wyjaśnia to jako nadzwyczajne zdarzenie, któremu nie można było zapobiec i które nastąpiłoby niezależnie od woli człowieka. Siła wyższa jest często kojarzona z naturalnymi zjawiskami, takimi jak powodzie, huragany, zamiecie śnieżne, trzęsienia ziemi czy susze. Obejmuje również wydarzenia związane z działalnością człowieka na dużą skalę, na przykład działania wojenne czy wprowadzenie surowych przepisów na całym obszarze kraju.

Za siłę wyższą uznaje się zdarzenia, które charakteryzują się:

• zewnętrznością (np. sytuacja, w której dzieje się coś złego poza firmą),
• niemożnością przewidzenia (nie da się przewidzieć przyszłości, dlatego też są to zdarzenia nadzwyczajne i nagłe sytuacje),
• niemożnością zapobiegania jego skutkom (zdarzenie jest uznawane za nieodparte, gdy nie ma możliwości zapobieżenia jego konsekwencjom, czyli gdy nie można powstrzymać nadciągającego zagrożenia).

Urlop z powodu siły wyższej — na czym polega?

Urlop od siły wyższej to rodzaj wolnego z powodu nieprzewidzianych sytuacji, które wymagają od pracownika braku obecności w pracy. Tego rodzaju urlop jest przeznaczony na okoliczności, na które pracownik nie ma wpływu i które uniemożliwiają normalne wykonywanie obowiązków zawodowych.

Jakie mogą być powody brania urlopu od siły wyższej?

• sprawy rodzinne,
• wypadek lub choroba pracownika bądź bliskiej osoby lub rodziny,
• sytuacja nagła i nie do przewidzenia,
• obecność pracownika jest niezbędna, aby załatwić daną sprawę.

Czytaj też: Dress code w pracy — jak się ubierać?

Czytaj też: Jakie są typy motywacji pracowników?

Ile dni zwolnienia z powodu siły wyższej?

Urlop z powodu działania siły wyższej przysługuje w wymiarze 2 dni lub 16 godzin na cały rok kalendarzowy. W czasie tego urlopu pracownik otrzymuje połowę swojego wynagrodzenia.

Pracownicy zatrudnieni na niepełny etat również mają prawo do tego urlopu, ale jego wymiar jest dostosowywany proporcjonalnie do ich czasu pracy. Niepełne godziny takiej nieobecności są zaokrąglane w górę do pełnej godziny.

Czy urlop na żądanie to, to samo co urlop od siły wyższej?

Wolne w pracy z powodu siły wyższej mogą wziąć pracownicy tylko w określonych sytuacjach, których nie da się w żaden sposób przewidzieć. Podobnie jest w przypadku urlopu na żądanie. Czy jest to, to samo?

Urlop na żądanie to dni wolne, które są częścią urlopu wypoczynkowego. W ciągu roku kalendarzowego można wziąć urlop na 4 dni. Nie trzeba informować pracodawcy, z jakiego powodu bierzemy wolne. Powód może być losowy. W przypadku urlopu z powodu siły wyższej są to dodatkowe 2 dni wolnego, niezależnie od urlopu wypoczynkowego. Można je wziąć tylko w określonych sytuacjach.

Kolejną różnicą jaką można zauważyć między tymi dwoma urlopami jest wynagrodzenie. Przy urlopie na żądanie przysługuje odpłatność wynagrodzenia tak samo, jak za urlop wypoczynkowy, czyli 100%. Urlop z powodu siły wyższej płacony jest w wysokości 50% pensji.

Dla kogo jest urlop z powodu siły wyższej?

Z urlopu z powodu siły wyższej mogą skorzystać tylko osoby, które są zatrudnione na podstawie umowy o pracę. W przypadku umów cywilnoprawnych (umowa zlecenie, umowa o dzieło) lub kontraktu B2B niestety, ale urlop nie przysługuje. Prawo do urlopu z powodu siły wyższej mają również określone grupy zawodowe, w tym:

• policjanci,
• strażacy,
• żołnierze zawodowi,
• funkcjonariusze Straży Granicznej,
• funkcjonariusze Służby Więziennej,
• funkcjonariusze Krajowej Administracji Skarbowej.

Czytaj też: Dlaczego szkolenie BHP jest ważne?

Czytaj też: Słownik HR — jakie pojęcia trzeba znać?

Czy pracodawca może odmówić urlopu z powodu siły wyższej?

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej nie powinno się mylić z urlopem na żądanie. Tak jak wyżej wspomnieliśmy, są to podobne, lecz dwa osobne zagadnienia funkcjonujące w polskim prawie. Jeszcze jedną różnicą, jaka je dzieli jest odmowa urlopu. W przypadku urlopu na żądanie potrzebna jest zgoda pracodawcy. Może on odmówić urlopu, jeśli uważa, że nieobecność pracownika negatywnie wpłynie na interes firmy. Inaczej jest w przypadku urlopu z powodu siły wyższej. Pracodawca nie może odmówić urlopu.

Jak dostać urlop z powodu siły wyższej?

Sytuacja wygląda podobnie, jak w przypadku większości urlopów. Trzeba złożyć wniosek o urlop z powodu siły wyższej. Można to zrobić najpóźniej w tym samym dniu nieobecności pracownika. Wniosek może być złożony w każdej formie: pisemnej, ustnej lub elektronicznej. Kodeks pracy nie narzuca, w jakiej dokładnie formie powinien być złożony dokument.

W związku z powyższym, wniosek powinien zawierać jedynie informację o zamiarze skorzystania z urlopu z powodu siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych, spowodowanych chorobą lub wypadkiem, które wymagają natychmiastowej obecności pracownika.

Zwolnienie z pracy z powodu siły wyższej to nowy rodzaj urlopu, który został wprowadzony 26 kwietnia 2023 roku. Nowa opcja ma na celu umożliwienie wzięcia 2 dni wolnych z nagłych i nieprzewidzianych powodów. Jest to odpowiedź na potrzeby pracowników znajdujących się w nadzwyczajnych okolicznościach, które uniemożliwiają kontynuowanie pracy.

Sprawdź też: Urlop na poszukiwanie pracy — ile dni przysługuje?

Skopiowano link!

---