Ocena pracownicza — jakie przynosi korzyści?

Ocena pracownicza to narzędzie umożliwiające rozwój zarówno pracowników, jak i całej organizacji. Regularna i rzetelna ocena efektywności pracowników pozwala na identyfikację ich mocnych stron oraz obszarów wymagających poprawy. Jakie są jeszcze korzyści oceny pracowniczej? Czy warto robić okresową ocenę pracownika? Kto ocenia pracowników?

SPIS TREŚCI

• Ocena pracownicza — czym jest?
• Co zawiera ocena roczna pracownika?
• Jakie funkcje pełni ocena pracownicza?
• Rodzaje ocen pracowniczych
• Kryteria oceny pracownika
• Jakie są korzyści oceny pracowniczej?
• Jakie mogą być konsekwencje oceny okresowej pracownika?
• Jak przeprowadzić ocenę pracowniczą?

Ocena pracownicza — czym jest?

Ocena pracownicza, inaczej employee evaluation to narzędzie, które polega na systematycznym monitorowaniu i ocenianiu efektywności oraz kompetencji pracownika. Jej celem jest znalezienie obszarów do poprawy oraz pomoc w dobraniu odpowiedniego kierunku kariery czy szkoleń. Aby ocenianie pracowników było skuteczne, powinno odbywać się regularnie. Najczęściej okresową ocenę pracownika przeprowadza się co pół roku lub co roku, ale można robić to częściej, np. co kwartał.

Często ocena kompetencji pracowników jest odbierana negatywnie, jako narzędzie służące jedynie do krytykowania i wytykania błędów. Takie myślenie powoduje stres i niepokój przez pracowników. Mogą myśleć, że wyniki oceny pracownika wpłyną na ich utratę stanowiska. Warto więc przed samym przeprowadzeniem procesu oceny pracowniczej, poinformować pracowników o tym, na czym dokładnie polega ten rodzaj oceny pracownika.

Co zawiera ocena roczna pracownika?

Ocena umiejętności pracownika powinna zawierać kluczowe elementy, takie jak informacje o pracowniku, jego skuteczność w realizacji obowiązków oraz posiadane kompetencje. Kryteria oceny mogą różnić się w zależności od funkcji i stanowiska pracownika. Ocena pracownika powinna obejmować różne aspekty jego pracy, takie jak:

• dane pracownika
• stopień realizacji zadań
• umiejętności i kompetencje
• podsumowanie

Jakie funkcje pełni ocena pracownicza?

Ocena pracy pracownika powinna spełniać cztery podstawowe funkcje:

• informacyjną — sprawdza, jak pracownik radzi sobie w pracy oraz jakie obszary powinien rozwijać. Pozwala ona również znaleźć problemy wewnątrz organizacji oraz sprawdzić efektywność szkoleń i kursów.
• motywacyjną — ocena pracownicza może wpływać na motywację pracowników. Pracownik, który jest okresowo sprawdzany, ma większą motywację do poprawy swoich wyników, a jeśli są one zadowalające, to wpływają na ogólną satysfakcję z pracy i wyższą samoocenę pracownika.
• rozwojową — ocena kwalifikacji pracownika pozwala ocenić kompetencje i określić, w którą stronę może zmierzać ścieżka kariery pracownika. Dzięki temu pracownik wie, do czego dąży i jakie cele musi osiągnąć.
• edukacyjną — polega na promowaniu i utrzymywaniu wartości oraz norm obowiązujących w firmie poprzez proces oceny pracowniczej. Dzięki temu pracodawca może sprawdzić, czy pracownik zna wszelkie wartości firmy i stosuje się do nich.

Czytaj też: CV dla programisty — jak powinno wyglądać?

Czytaj też: Integracja pracownicza — dlaczego jest ważna?

Rodzaje ocen pracowniczych

Istnieje wiele różnych metod oceny pracowników. Można to robić za pomocą papierowej ankiety, rozmowy bądź ocenę przeprowadzić online. Jakie są metody oceny pracowników?

• Ocena pracownika 90 stopni — to jeden z najszybszych i najprostszych rodzajów oceny pracowniczej, który przeprowadza sam pracodawca. Ten rodzaj oceny pracowniczej nie uwzględnia samooceny pracownika.
• Ocena pracownika 180 stopni — polega na dwustronnej ocenie, zarówno pracodawcy, jak i pracownika. Dzięki temu pracownik może sam siebie ocenić. Ocena często przybiera formę rozmowy ewaluacyjnej, w której zderzają się dwa punkty widzenia. Minusem jest to, że nie jest ona w pełni rozbudowana, wciąż brakuje oceny innych zatrudnionych.
• Ocena pracownika 270 stopni — to rodzaj oceny pracownika, który poszerza ją o opinie współpracowników. Dzięki temu ma się szerszy obraz pracownika.
• Ocena pracownika 360 stopni — najbardziej opisowa ocena pracownicza, która uwzględnia opinię pracodawcy, pracownika, współpracowników, podwładnych oraz osoby spoza organizacji. Ten model nie tylko służy do oceny aktualnych pracowników, ale może być także użyty w trakcie procesu rekrutacji.

Jak jeszcze można prowadzić oceny okresowe pracowników?

• Ocena pracownicza może zostać prowadzona za pomocą testów wiedzy, sytuacyjnych, kompetencyjnych lub psychometrycznych. Karta oceny pracownika przebiega wtedy najczęściej za pomocą ankiety oceny pracownika lub w formie zadania.
• Ocena efektywności pracowników może zostać przeprowadzona w formie wywiadów behawioralnych, sytuacyjnych.
• Assessment & Development Center

Kryteria oceny pracownika

Kryteria oceny pracowniczej to zestaw wytycznych lub standardów, które są stosowane do oceny wydajności, kompetencji i postawy pracowników w miejscu pracy. Te kryteria mogą obejmować różnorodne elementy w zależności od potrzeb firmy. Jakie kryteria oceny okresowej można wyróżnić?

• organizacja pracy
• komunikacja i współpraca
• terminowość wykonywania zadań
• poprawność wykonywania zadań
• samodzielność
• odpowiedzialność
• kreatywność
• odporność na stres
• zarządzanie personelem
• etyka
• zaangażowanie
• umiejętność pracy w zespole
• zarządzanie zespołem
• wiedza specjalistyczna
• motywacja do pracy

Czytaj też: Umowa B2B – co trzeba wiedzieć?

Czytaj też: Nieobecność w pracy i jej konsekwencje

Jakie są korzyści oceny pracowniczej?

Przygotowanie oceny pracowniczej może przynieść wiele korzyści dla pracowników oraz dla całej organizacji. Dzięki niej można monitorować, które obszary są do poprawy oraz jakie są mocne i słabe strony pracowników. Jakie mogą być korzyści oceny pracowniczej?

• rozwój zawodowy
• osiągnięcie celów organizacji
• ustalenie planów rozwoju
• poprawa efektywności pracy
• otrzymanie informacji zwrotnej o efektach pracy i dalszych oczekiwaniach
• możliwość wyjaśnienia zasad, celów i wartości firmy
• uzgodnienie własnych potrzeb związanych z rozwojem osobistym i zawodowym
• motywacja do osiągania lepszych wyników
• identyfikacja mocnych i słabych stron pracownika
• polepszenie komunikacji z przełożonym

Jakie mogą być konsekwencje oceny okresowej pracownika?

Pracownicy niechętnie podchodzą do systemu oceny pracowników. Boją się, że zostaną wytknięte ich słabości oraz obszary, w których nie czują się najlepiej. Ocena kompetencji pracownika kojarzy im się z utratą pracy, bądź obniżeniem wynagrodzenia. Wszystkie te obawy mogą wpływać na nieprawdziwe wyniki oceny pracownika. Pracownicy mogą próbować prezentować się w lepszym świetle niż w rzeczywistości. W efekcie istnieje ryzyko, że proces oceny stanie się mniej obiektywny. Przed rozpoczęciem zbierania danych na temat pracowników i całej organizacji, warto uświadomić wszystkich, jaki jest cel oceny pracowników.

Pozytywne oceny wyniki oceny mogą przyczynić się do wsparcia pracownika w rozwoju zawodowym, motywując go do dalszych wysiłków i zaangażowania. Mogą też stanowić podstawę do przyznawania premii, podwyżek lub nagród. Z drugiej strony, negatywne wyniki mogą skutkować koniecznością opracowania planu działania w celu poprawy osiągnięć i kompetencji pracownika. Nie zawsze będą one powodem do zwolnień i warto o tym wspominać.

Jak przeprowadzić ocenę pracowniczą?

Przeprowadzenie skutecznej oceny pracowniczej wymaga stworzenia planu i ustalenia konkretnych celów tej operacji. Jak można przeprowadzić ocenę pracowniczą, aby była skuteczna?

• Określ cele oceny pracownika — zastanów się, co chcesz tym osiągnąć.
• Wybierz odpowiednią metodę oceny pracowników — użyj metod i narzędzi oceny, które będą pasować do Twojego modelu pracy i firmy.
• Przygotowanie formularzy oceny pracowniczej — opracuj formularze oceny pracownika oraz kryteria. Upewnij się, że dokumentacja jest zrozumiała i dostępna dla wszystkich uczestników procesu.
• Komunikacja z pracownikami — poinformuj pracowników o nadchodzącej ocenie pracowniczej i wyjaśnij im cele, zasady oraz oczekiwania związane z procesem oceny. Zapewnij możliwość zadawania pytań i wyrażania ewentualnych obaw
• Analiza wyników — to bardzo ważny krok, który daje możliwość poprawy działania firmy. Odpowiednia analiza pozwoli nie tylko polepszyć efektywność w firmie, ale również wpłynie na zaangażowanie pracowników i ich motywację do działania.
• Planowanie działań rozwojowych — na podstawie wyników oceny, opracuj plan działań rozwojowych dla każdego pracownika. Określ konkretne kroki, szkolenia czy zadania, które pomogą pracownikom w dalszym rozwoju zawodowym.
• Monitorowanie postępów — regularnie monitoruj postępy pracowników w realizacji celów rozwojowych oraz efektywności działań podjętych na podstawie oceny.

Dla organizacji ocena pracownicza jest kluczowym narzędziem zarządzania zasobami ludzkimi, umożliwiającym identyfikację najbardziej wartościowych pracowników, lepsze wykorzystanie ich potencjału oraz budowanie pozytywnej kultury organizacyjnej. Poprzez systematyczne oceny i wsparcie w rozwoju, firma może zwiększyć efektywność pracy, wzmacniając tym samym swoją konkurencyjność na rynku.

Sprawdź też: Na czym polega system kafeteryjny?