Kontrola trzeźwości — nowelizacja kodeksu pracy
[:pl]Czy wiesz, że od lutego 2023 roku pracodawcy mają prawo do kontroli trzeźwości swoich pracowników? Nowe przepisy pozwalają na badanie nie tylko alkoholu, ale także innych substancji psychoaktywnych. Odpowiadamy na pytania dotyczące praw i obowiązków pracowników oraz pracodawców w tym kontekście w naszym najnowszym artykule
Zasady przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników
Pracodawca może przeprowadzić badania trzeźwości, znane jako prewencyjna kontrola, jeśli jest to niezbędne dla ochrony życia i zdrowia pracowników, innych osób lub mienia. Wprowadzenie takich kontroli stanu trzeźwości pracownika musi być zawarte w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu. Nowe przepisy umożliwiają także kontrolę trzeźwości pracowników wykonujących pracę zdalną.
Jakie pracodawca ma obowiązki informacyjne?
Pracodawca ma obowiązek poinformować pracowników o przeprowadzaniu kontroli trzeźwości. Powiadomienie to powinno nastąpić nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem kontroli. Informacje o kontroli trzeźwości powinny być przekazane pracownikowi co najmniej 2 tygodnie wcześniej, przed jej wprowadzeniem, w formie papierowej lub elektronicznej. Pracodawca uzyskuje możliwości przeprowadzenia badania alkomatem każdej grupy pracowników wykonujących pracę w danym zakładzie prace.
W jakich warunkach może być przeprowadzona prewencyjna kontrola trzeźwości pracowników.
Kontrola trzeźwości pracowników może być przeprowadzona przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego, takich jak alkomat. Pracodawca musi używać urządzenia z ważnym dokumentem potwierdzającym jego kalibrację lub wzorcowanie. Kontrolę trzeźwości pracownika/grupy pracowników przeprowadza się w sposób nie naruszający godności oraz innych dóbr osobistych pracownika.
Jakie mogą być konsekwencje nietrzeźwego pracownika?
Pracodawca ma obowiązek zapobiec pracy pracownika w przypadku stwierdzenia obecności alkoholu lub innego środka działającego podobnie do alkoholu. Jeśli pracownik zostaje niedopuszczony do pracy, pracodawca może zażądać przeprowadzenia badania trzeźwości przez odpowiednie organy ochrony porządku publicznego.
Przechowywanie informacji o kontroli trzeźwości pracowników
Pracodawca musi przechowywać informacje o dacie, godzinie i minucie badania oraz jego wyniku w aktach osobowych pracownika przez okres nieprzekraczający roku od dnia ich zebrania. W przypadku zastosowania kary porządkowej, informacje powinny być przechowywane do czasu uznania kary za niebyłą.
Czytaj też: Systemy i rozkłady czasu pracy wg. Kodeksu pracy
Kontrola na obecność środków działających podobnie do alkoholu
Nowe przepisy obejmują również kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika. W przypadku takiej kontroli, oprócz badania krwi, dopuszcza się przeprowadzenie badania moczu. Organ powołany do ochrony porządku publicznego może zlecić badanie krwi lub moczu w przypadkach określonych w Kodeksie pracy. Pracodawca będzie mógł przeprowadzić prewencyjną kontrolę trzeźwości.
Prawa i obowiązki pracownika
Pracownik ma prawo do poszanowania swojej godności i innych dóbr osobistych podczas przeprowadzania kontroli trzeźwości. Jeżeli kontrola trzeźwości wykaże w organizmie pracownika obecność alkoholu lub obecność środków działających podobnie do alkoholu, pracownik ma prawo żądać przeprowadzenia badania przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. W przypadku, gdy wynik badania nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości, okres niedopuszczenia pracownika do pracy jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Szkolenia i edukacja w zakresie kontroli trzeźwości.
W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu świadomości oraz przestrzegania przepisów dotyczących kontroli trzeźwości w miejscu pracy, pracodawca powinien zapewnić odpowiednie szkolenia i edukację zarówno dla kadry kierowniczej, jak i dla pracowników. Szkolenia te mogą obejmować informacje na temat:
- aktualnych przepisów prawnych dotyczących kontroli trzeźwości w miejscu pracy,
- praw i obowiązków zarówno pracodawcy, jak i pracownika,
- metod kontroli trzeźwości oraz procedur postępowania w przypadku wykrycia nietrzeźwości,
- konsekwencji naruszenia przepisów dotyczących kontroli trzeźwości.
- Współpraca z organizacjami związkowymi.
W przypadku przedsiębiorstw, które mają w swojej strukturze organizacje związkowe, pracodawca powinien konsultować z nimi wprowadzenie kontroli trzeźwości oraz inne kwestie związane z tym zagadnieniem. Dialog między pracodawcą a związkami zawodowymi może pomóc w opracowaniu skutecznych procedur oraz wzmacnianiu zaangażowania pracowników w utrzymanie bezpiecznych i trzeźwych warunków pracy. Zasady kontroli trzeźwości pracowników powinny być jasne i przejrzyste dla wszystkich, powinny zawierać informacje o częstotliwość przeprowadzania kontroli oraz jasne zasady kontroli pracowników.
Czytaj też: Praca zdalna uregulowana w Kodeksie pracy
Wsparcie pracowników borykających się z problemami alkoholowymi.
Pracodawca powinien również uwzględniać, że niektórzy pracownicy mogą zmagać się z problemami alkoholowymi lub innego środka działającego podobnie do alkoholu. W takich przypadkach warto opracować programy wsparcia, które mogą obejmować:
- dostęp do profesjonalnej pomocy psychologicznej lub terapeutycznej,
- możliwość skorzystania z urlopów zdrowotnych,
- współpracę z instytucjami zajmującymi się leczeniem alkoholizmu.
Tego rodzaju wsparcie może przyczynić się do poprawy sytuacji pracowników oraz do utrzymania wysokiej wydajności i jakości pracy w zakładzie pracy.
Przypominamy!
Stan po spożyciu alkoholu, to stan gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi 0,2-0,5 promila alkoholu. Albo jego ilość w wydychanym powietrzu wynosi 0,1mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Podsumowując, kontrola trzeźwości pracownika jest istotnym elementem dbałości o bezpieczeństwo i zdrowie osób zatrudnionych. Jeśli badanie stanu trzeźwości pracownika wykaże obecność alkoholu lub innych środków zostanie to wpisane w aktach osobowych pracownika. Wprowadzenie odpowiednich procedur, zapewnienie szkoleń, dialog z organizacjami związkowymi oraz wsparcie pracowników borykających się z problemami alkoholowymi to tylko niektóre z kroków, które pracodawcy mogą podjąć w celu zapewnienia trzeźwego, bezpiecznego środowiska pracy oraz zapewnienia ochrony życia pracowników.