Jak zwolnić pracownika?

[:pl]

[:]

SPIS TREŚCI

• Zwolnienie pracownika — Kodeks pracy
• Kogo nie można zwolnić?
• Jak rozwiązać umowę z pracownikiem?
• Przyczyny zwolnienia pracownika
• Czy można zwolnić pracownika na zwolnieniu lekarskim?
• Zwolnienie z pracy za porozumieniem stron
• Jak zwolnić pracownika w trakcie okresu wypowiedzenia?
• Jak zwolnić pracownika dyscyplinarnie?
• Zwolnienie pracownika — jak się przygotować?
• Treść oświadczenia — elementy

Zwolnienie pracownika — Kodeks pracy

Zgodnie z Kodeksem pracy w Polsce, istnieją ogólne zasady dotyczące zwolnienia pracownika. Przestrzeganie terminów wypowiedzenia jest jednym z kluczowych elementów, gdzie długość wypowiedzenia zależy od okresu zatrudnienia. Zwolnienie powinno być poinformowane pracownikowi na piśmie, zawierając powody rozwiązania umowy o pracę oraz ustaloną datę. Pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi należne wynagrodzenie, wakacje, premie i inne świadczenia. Po zwolnieniu pracownik ma prawo do otrzymania świadectwa pracy, potwierdzającego okres zatrudnienia. W trakcie procesu zwolnienia należy szanować prawa pracownika, niezależnie od cech osobistych. Pracownik ma prawo do wysłuchania zarzutów przedstawionych pod jego adresem i wyrażenia swojego stanowiska. Zawsze zaleca się skonsultowanie z prawnikiem lub specjalistą ds. zasobów ludzkich w celu uzyskania szczegółowych informacji i przestrzegania odpowiednich przepisów.

Kogo nie można zwolnić?

W niektórych przypadkach pracodawca nie ma prawa zwolnić pracownika. Szczególna ochrona przed zwolnieniem obowiązuje:

• kobiety w ciąży
• osoby, które są w trakcie korzystania z urlopu macierzyńskiego
• pracownicy przebywający na urlopie wychowawczym lub pracujące w obniżonym wymiarze czasu pracy
• osoby, którym brakuje max. 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego (jeśli okres zatrudnienia umożliwia pracownikowi uzyskanie prawa do emerytury po osiągnięciu określonego wieku)
• pracownicy, którzy przebywają na urlopie lub są nieobecni w pracy i są usprawiedliwieni

Istnieją również stanowiska szczególnej kategorii, które objęte są ochroną przed zwolnieniem:

• żołnierze
• senatorowie
• posłowie
• radni
• członkowie zarządu zakładowej organizacji związkowej
• członkowie rady pracowników

Jak rozwiązać umowę z pracownikiem?

Wybór typu umowy o pracę ma wpływ na procedury zwalniania pracownika. Istnieje kilka rodzajów rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem:

• Wypowiedzenie umowy bez wypowiedzenia

Z pracownikiem w taki sposób można rozwiązać każdą umowę. Kończy się ona ze skutkiem natychmiastowym. W oświadczeniu bardzo ważne jest, aby wskazać powód zwolnienia pracownika. Przepisy szczegółowo mówią o tym, jakie przyczyny uzasadniają wypowiedzenie umowy. Jeśli w wypowiedzeniu umowy wskaże się, że jest to wina pracownika, to jest to zwolnienie dyscyplinarne. Na wręczenie pracownikowi zwolnienia bez wypowiedzenia pracodawca ma miesiąc od momentu, kiedy dowiedział się o rażących uchybieniach. Należy pamiętać, że można również rozwiązać umowę bez wypowiedzenia, nie z winy pracownika.

• Wypowiedzenie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia

Pracodawca może rozwiązać w taki sposób każdą umowę o pracę: na czas nieokreślony, określony i próbny. O zakończeniu pracy informuje pracownika, składając dane oświadczenie. W oświadczeniu pracodawcy należy podać przyczynę rozwiązania umowy (oprócz umowy na czas próbny).

Istotne jest jednak to, że przy takim trybie rozwiązania umowy decyzję o tym podejmuje jedna ze stron i nie musi uzyskać na to zgody drugiej strony.

Czytaj też: Employer branding – jak budować wizerunek pracodawcy?

Przyczyny zwolnienia pracownika

Jakie mogą być przyczyny wypowiedzenia? Przepisy kodeksu pracy mówią, że może to być:

• naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (np. bycie pod wpływem alkoholu, narkotyków, wykonywanie obowiązków bez zgody przełożonego),
• popełnienie przestępstwa, które uniemożliwia zatrudnienie pracownika na stanowisko pracy (np. kradzież lub przywłaszczenie mienia),
• utrata uprawnień, które potrzebne są do wykonywania pracy (np. strata prawa jazdy, brak uaktualnienia technicznych uprawnień),
• długa nieobecność pracownika z powodu choroby, która trwa dłużej niż 3 miesiące, gdy pracownik był zatrudniony krócej niż pół roku.
• niedbalstwo pracownika, nie przykładanie się do pracy,
• zachowania pracownika, które negatywnie wpływają na interesy pracodawcy.
• następuje likwidacja stanowiska pracy, co skutkuje brakiem możliwości dalszego zatrudnienia dla pracownika.
• pracownik nie jest dostępny do pracy ze względu na częste nieobecności, które ograniczają jego dyspozycyjność.

Czy można zwolnić pracownika na zwolnieniu lekarskim?

W sytuacji rozwiązania umowy z pracownikiem przebywającym na zwolnieniu lekarskim, według przepisów nie istnieje możliwość zwolnienia pracownika. Ochrona przed wypowiedzeniem pracownikowi umowy jest czasowa i obowiązuje do konkretnego czasu.

Jeśli zatrudniasz pracownika krócej niż 6 miesięcy, to możesz wypowiedzieć jego umowę bez wypowiedzenia po 3 miesiącach choroby. Inne zasady obowiązują gdy pracownik pracuje dłużej lub cierpi na chorobę zawodową, lub choroba spowodowana jest wypadkiem przy pracy. W takim przypadku będzie można złożyć oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia po wyczerpaniu okresu zasiłkowego (182 dni lub 270 dni w przypadku gruźlicy) i ewentualnym pobraniu przez pierwsze trzy miesiące świadczenia rehabilitacyjnego.

Zwolnienie z pracy za porozumieniem stron

To najbardziej przyjazne wypowiedzenie umowy pracownika. Polega na tym, że obie strony muszą wyrazić zgody na rozwiązanie umowy. Zarówno pracownik jak i pracodawca musi podpisać dokument i potwierdzić termin i zasady zakończenia współpracy.

Jeśli obie strony dają zgodę na zakończenie świadczenia pracy, to w takim przypadku nie ma możliwości odwołania się do sądu pracy. Nie ma też żadnej ochrony pracownika przed wypowiedzeniem umowy. W takim trybie można zaproponować pracownikowi rozwiązanie umowy, który jest w ciąży lub w wieku przedemerytalnym.

Jak zwolnić pracownika w trakcie okresu wypowiedzenia?

Jeśli pracownik jest w trakcie okresu wypowiedzenia, ale całkowicie nie przykłada się do pracy i robi, co mu się podoba — jest możliwość przyspieszenia jego zwolnienia. Do końca okresu wypowiedzenia pracownik jest nadal zatrudniony i obowiązują go wszystkie przepisy i regulacje, jakie obowiązują w firmie. Mimo sytuacji powinien przystosować się do obowiązku świadczenia pracy, tak jak powinna być ona wykonywana. Jeśli tego nie robi, można go w tym czasie zwolnić lub udzielić kary porządkowej, podobnie jak w przypadku innych osób.

W momencie gdy pracownik jest już w okresie wypowiedzenia umowy, to nie ma sensu składania mu tego oświadczenia jeszcze raz. Do końca okresu wypowiedzenia będzie możliwe zwolnienie dyscyplinarne pracownika. Aby to zrobić trzeba mieć konkretną podstawę.

Warto najpierw porozmawiać z pracownikiem, przed podjęciem decyzji. Pracodawcy często przez zdenerwowanie daną sytuacją biorą się za ostateczność. Może akurat dojdzie się do porozumienia.

Czytaj też: Jak zwiększyć zaangażowanie pracowników?

Jak zwolnić pracownika dyscyplinarnie?

Dyscyplinarne zwolnienie pracownika to formalne rozwiązanie umowy o pracę pomiędzy pracodawcą a pracownikiem ze względu na naruszenie przez pracown ika obowiązujących przepisów, regulaminu pracy lub umowy o pracę.

Proces zwolnienia dyscyplinarnego zazwyczaj obejmuje kilka kroków. Pracodawca powinien poinformować pracownika o naruszeniu, przeprowadzić wewnętrzne dochodzenie w celu zebrania dowodów, umożliwić pracownikowi wypowiedzenie się w swojej obronie oraz zastosować odpowiednią karę dyscyplinarną, taką jak upomnienie, zawieszenie lub zwolnienie.

Zwolnienie pracownika — jak się przygotować?

Zwolnienie pracownika to proces, który wymaga odpowiedniego przygotowania i przestrzegania obowiązujących przepisów. Co musisz zrobić?

• Ocena sytuacji — przed podjęciem decyzji o zwolnieniu pracownika, starannie przeanalizuj sytuację i upewnij się, że jest to nieuniknione rozwiązanie. Zidentyfikuj przyczyny zwolnienia i upewnij się, że masz dokumentację potwierdzającą problemy, które wystąpiły.
• Przestrzeganie prawa pracy — zapoznaj się z obowiązującymi przepisami dotyczącymi zwolnień pracowniczych w Kodeksie pracy. Upewnij się, że działasz zgodnie z prawem i nie naruszasz praw pracownika.
• Przygotowanie dokumentacji — przygotuj dokumenty niezbędne do zwolnienia pracownika, takie jak pisemne ostrzeżenia, oceny pracy, umowy o pracę oraz wszelkie dokumenty związane z procesem zatrudnienia. Upewnij się, że wszystkie dokumenty są kompleksowe, zgodne z prawem i zawierają odpowiednie informacje.
• Spotkanie z pracownikiem — umów spotkanie z pracownikiem, na którym poinformujesz go o decyzji o zwolnieniu. Bądź uprzejmy, ale jednoznaczny w wyrażeniu swojej decyzji. Przedstaw powody zwolnienia i udziel pracownikowi możliwości wyrażenia swojego stanowiska.
• Uregulowanie kwestii formalnych — omów z pracownikiem wszelkie kwestie formalne związane z zakończeniem zatrudnienia, takie jak odprawa, wypłata należnych wynagrodzeń, urlopów lub innych świadczeń. Poinformuj pracownika o terminie odebrania swoich rzeczy osobistych z miejsca pracy.
• Przygotowanie dla pozostałych pracowników — po zwolnieniu pracownika, poinformuj pozostałych członków zespołu o decyzji i udziel im niezbędnych informacji. Upewnij się, że w związku z tymi zmianami wszyscy pozostali pracownicy czują się odpowiednio wsparci.

Zwolnienie pracownika — jak przeprowadzić rozmowę?

Przeprowadzenie rozmowy z pracownikiem, którego zamierzasz zwolnić, jest trudnym zadaniem, wymagającym empatii i profesjonalizmu. Jak się do tego zabrać?

• Przygotuj się dokładnie — zanim przystąpisz do rozmowy, przygotuj się starannie. Postaraj się wyobrazić przebieg rozmowy. To pozwoli Ci łatwiej ją przeprowadzić.
• Wybierz odpowiednie miejsce i czas — wybierz neutralne i prywatne miejsce do przeprowadzenia rozmowy. Wybierz też odpowiedni czas, aby pracownik mógł skoncentrować się na rozmowie i nie czuł presji z innych obowiązków.
• Bądź przygotowany na reakcje pracownika — zwolnienie pracownika może wywołać różne emocje, takie jak złość, smutek czy frustrację. Bądź przygotowany na różne reakcje i zachowaj spokój. Posłuchaj pracownika i pokaż empatię, ale jednocześnie pozostań stanowczy w swojej decyzji.
• Wyjaśnij powody zwolnienia — przedstaw pracownikowi jasne i konkretnie uzasadnione powody, które doprowadziły do podjęcia decyzji o zwolnieniu. Skup się na konkretnych sytuacjach lub zachowaniach, unikaj ogólnych opinii. Wytłumacz, dlaczego ta decyzja została podjęta i jak wpływa na organizację jako całość.
• Słuchaj pracownika — daj pracownikowi możliwość wypowiedzenia się i wyrażenia swoich odczuć. Słuchaj uważnie i bądź empatyczny, ale pamiętaj, że niezależnie od reakcji pracownika, decyzja o zwolnieniu została już podjęta.

Treść oświadczenia — elementy

Dokument powinien być zawarty w formie pisemnej. W oświadczeniu uzasadniającym zwolnienie pracownika należy umieścić poniższe informacje:

• strony umowy
• określenie umowy, która ma zostać rozwiązana
• wskazania trybu rozwiązania umowy
• długość okresu wypowiedzenia oraz termin, w którym upłwya
• przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy (jeśli tak mówią przepisy)
• warunki rozwiązania umowy
• pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania się
• podpis

Zwolnienie pracownika czy to z jego winy, czy z powodów pracodawcy nigdy nie jest przyjemne. Należy jednak pamiętać, że rozwiązanie z pracownikiem stosunku pracy powinno odbywać się zgodnie z określonymi przepisami Kodeksu pracy. Niezależnie od przyczyny zwolnienia, ważne jest, aby pracodawca postępował zgodnie z procedurami określonymi przez prawo pracy, regulaminy wewnętrzne oraz umowy o pracę.