Hierarchia potrzeb Maslowa, czyli piramida Maslowa

[:pl]

[:]

SPIS TREŚCI

• Piramida potrzeb Maslowa
  • Potrzeba fizjologiczna
  • Potrzeba bezpieczeństwa
  • Potrzeba przynależności i miłości
  • Potrzeba uznania
  • Potrzeba samorealizacji
• Piramida potrzeb Maslowa – do czego jest wykorzystywana?
• Piramida Maslowa w pracy

Piramida potrzeb Maslowa

Piramida potrzeb Maslowa jest najbardziej znaną teorią dotyczącą potrzeb i motywacji, jakie kierują ludzkim zachowaniem. Abraham Maslow to amerykański psycholog, który w 1943 r. na podstawie własnych badań sklasyfikował wszystkie potrzeby człowieka. Potrzeby wg Maslowa zostały podzielone na potrzeby niższego rzędu i potrzeby wyższego rzędu. Zdaniem Maslowa zaspokojenie podstawowych potrzeb jest priorytetem każdej jednostki. Na czym dokładnie opiera się koncepcja Maslowa?

Model rozwoju jednostki, jakim jest piramida potrzeb psychologa Abrahama Maslowa, stanowi jedno z najbardziej znanych oraz rozpoznawalnych modeli w rozwoju człowieka. Teoria hierarchii potrzeb Maslowa ukazuje priorytety – od tych niezbędnych do tych mniej pilnych. Zgodnie z tym modelem, satysfakcja wyższych potrzeb staje się osiągalna dopiero po zaspokojeniu tych niższego rzędu.

Piramida potrzeb Maslowa dzieli się na 5 stopni. To potrzeby niższego rzędu, czyli te, które są niezbędne do przetrwania, a także potrzeby wyższego rzędu:

• potrzeba fizjologiczna,
• potrzeba bezpieczeństwa,
• potrzeba przynależności,
• potrzeba uznania,
• potrzeba samorealizacji.

Zgodnie z założeniami teorii Abrahama Maslowa nie jest możliwe spełnić kolejnej potrzeby, bez zaspokojenia potrzeby która pojawiła się wcześniej. Warto wiedzieć, że dla każdego człowieka koncepcja Maslowa może ułożyć się w inny sposób. Każdy z nas spełnia potrzeby według własnego uznania.

Zobacz tez: Czym jest multitasking?

Potrzeba fizjologiczna

Według Abrahama Maslowa potrzeby fizjologiczne są najważniejszymi potrzebami dla człowieka. Bezpośrednio wiążą się one z funkcjonowaniem organizmu. Koncepcja Maslowa jasno wskazuje, że potrzeby fizjologiczne są niezbędną podstawą do przetrwania człowieka. Dlatego też traktowane są jako potrzeby priorytetowe.

Potrzeby fizjologiczne to między innymi:

• potrzeba snu
• potrzeba odpoczynku
• zaspokojenie głodu
• zaspokojenie pragnienia
• potrzeba prokreacji
• potrzeba posiadania miejsca do życia, odzieży itp.

Potrzeby biologiczne, to prostu potrzeby niższego rzędu, które są niezbędne do przetrwania. Najniższe w hierarchii potrzeby fizjologiczne to również potrzeba oddychania. Do innych potrzeb fizjologicznych zalicza się też potrzebę unikania zimna lub gorąca. Człowiek, którego potrzeby biologiczne nie zostaną zaspokojone, nie będzie myśleć o potrzebach przynależności czy uznania, a już tym bardziej nie będzie zwracać uwagi na potrzebę samorealizacji.

---

Potrzeba bezpieczeństwa

Po spełnieniu potrzeb fizjologicznych u człowieka zaczynają się pojawiać kolejne rodzaje potrzeb – w tym przypadku potrzeby bezpieczeństwa, które są powiązane już z innymi jednostkami.

Potrzeby bezpieczeństwa są kolejnym ważnym obszarem, jeśli chodzi o tablicę Maslowa. W przypadku tej potrzeby bierze się pod uwagę: czynniki fizyczne, ekonomiczne, zdrowie, dobre samopoczucie, czy zabezpieczenie przed chorobami i wypadkami. Według teorii hierarchii potrzeb Maslowa każdy człowiek potrzebuje odczuwać bezpieczeństwo (w różnych aspektach). Abraham Maslow wyróżnia kilka rodzajów bezpieczeństwa, które powinien mieć zapewnione każdy człowiek. Wśród potrzeb bezpieczeństwa warto wyróżnić:

• bezpieczeństwo ekonomiczne (czyli brak obaw o zapewnienie sobie i rodzinie podstawowych środków do życia i godnego funkcjonowania)
• bezpieczeństwo osobiste (czyli bezpieczeństwo w pracy, w szkole, w mieście, na ulicy – gdziekolwiek jesteśmy)
• bezpieczeństwo zdrowotne (brak obaw o swoje zdrowie oraz pewność, że w przypadku problemów w możemy uzyskać skuteczną pomoc i swobodny dostęp do leków itd.).

---

Potrzeba przynależności i miłości

Trzecim stopniem hierarchii potrzeb według Maslowa jest dążenie do przynależności i afiliacji, co ściśle związane jest z uczuciem bezpieczeństwa jednostki. Ludzie pragną być częścią grupy, niezależnie czy to jest rodzina, koleżeńska ekipa czy społeczność rówieśnicza. Odczuwanie związku z innymi ludźmi oraz akceptacji ze strony danej społeczności jest kluczowe. Relacje towarzyskie (zarówno przyjacielskie, partnerskie, jak i rodzinne) przynoszą satysfakcję jednostce, umożliwiając jej identyfikację z daną grupą. Potrzeba przynależności obejmuje różne konteksty życiowe, takie jak środowisko szkolne, drużyna sportowa, czy grupa współpracowników w miejscu pracy. Ponadto, może sięgać dalej, obejmując wyznawców tej samej religii, entuzjastów danego sportu, fanów konkretnego zespołu muzycznego, czy członków różnych organizacji.

---

Potrzeba uznania

W hierarchii potrzeb Maslowa, kolejnym istotnym stopniem jest potrzeba uznania, czyli czwarty poziom dążenia jednostki. Ludzie pragną doświadczyć uznania oraz poczucia, że są cenieni i szanowani przez innych. Aby to osiągnąć, skupiają się na sumiennym wykonywaniu powierzonych im zadań i obowiązków, zarówno w sferze prywatnej, jak i zawodowej. Często wymaga to dodatkowych działań, które zdobywają dla nich szacunek otoczenia. Jednak potrzeba uznania to nie tylko pragnienie zdobycia szacunku i docenienia ze strony innych, ale także rozwijanie poczucia szacunku wobec samego siebie, satysfakcji i poczucia własnej wartości. Na tym etapie szczególnie ważne stają się niezależność, wolność i zaufanie dla jednostki.

---

Potrzeba samorealizacji

Czym jest potrzeba samorealizacji? Ostatnim stopniem w hierarchii potrzeb Maslowa jest pragnienie samorealizacji. Samorealizacja obejmuje przeważnie rozwijanie intelektualnego potencjału, zdobywanie nowych doświadczeń, rozwijanie osobistego wzrostu oraz doskonalenie siebie. Na tym poziomie pojawiają się wyższe potrzeby, takie jak kreatywność, spontaniczność, ambicja i moralność. Można ją także interpretować jako dążenie do realizacji wyznaczonych celów i spełniania marzeń.

W tym kontekście istotne są zdobywane umiejętności, umożliwiające stały rozwój osobisty i realizację własnych aspiracji. Kluczowe jest także konsekwentne dążenie do postawionych celów oraz zrozumienie sensu wykonywanych obowiązków. To najwyższy szczebel hierarchii, ponieważ potrzeba samorealizacji jest nieograniczona, a pragnienie dążenia do niej jest naturalne dla większości ludzi. Samorealizacja może przyjmować różne formy, być trudną i wymagającą, ale dla wielu osób jest kluczowym elementem osiągnięcia prawdziwego szczęścia.

Piramida potrzeb Maslowa – do czego jest wykorzystywana?

Zaspokojenie podstawowych potrzeb oraz zaspokojenie wyższych potrzeb to zagadnienia, które zajmują umysły ludzi od długiego czasu, a strategie ich zaspokajania są różnorodne. Potrzeby mogą mieć charakter:

• jednorazowy,
• powtarzalny,
• dotyczyć teraźniejszości
• dotyczyć przyszłości (rzeczywiste lub nierealne).

Piramida potrzeb Maslowa stanowi schemat uwzględniający różnorodne ludzkie potrzeby społeczne, pełniący istotną rolę jako czynnik motywujący do kontynuacji działań.

Kształt piramidy potrzeb człowieka jest zmienny w zależności od kontekstu i wieku jednostki. Różni się w okresie pokoju w porównaniu do sytuacji wojennej, gdzie priorytetowe potrzeby są inne. Dzieci i młodzież kładą nacisk na potrzeby fizjologiczne i bezpieczeństwo, podczas gdy osoby dorosłe często skupiają się na dążeniu do samorealizacji. W późniejszym wieku, istotną rolę mogą odgrywać potrzeby związane z bezpieczeństwem. Piramida potrzeb oferuje fascynującą koncepcję zaspokajania ludzkich potrzeb i wpływu na motywację, ukazując uporządkowany system wymagań, zazwyczaj realizowanych w określonej kolejności.

Piramida Abrahama Maslowa jest użyteczna w kontekście pracy. Aby pracownik mógł efektywnie wykonywać zadania i się rozwijać, pracodawca musi stworzyć warunki umożliwiające zaspokojenie jego potrzeb. Plan rozwoju dla pracownika, uwzględniający najwyższe potrzeby jest kluczowy. W piramidzie Maslowa, każda podejmowana inicjatywa wpływa na osiągane wyniki. Pracownik, który się rozwija i odnosi sukcesy, może czerpać korzyści, a dążenie pracownika do spełnienia potrzeb wyższego rzędu może przekładać się na poprawę wyników firmy. Innymi słowy, zapewnienie pracownikowi odpowiednich warunków pracy, takich jak terminowe wynagrodzenie, dostęp do odzieży ochronnej czy przerw na posiłki, wpływa na zaspokojenie podstawowych potrzeb, co przekłada się na zwiększoną wydajność i możliwość realizacji potrzeb wyższego rzędu.

Piramida Maslowa w pracy

System motywacji stanowi kluczowy czynnik sukcesu każdej firmy. Efektywne osiąganie celów przedsiębiorstwa jest możliwe jedynie w przypadku pracowników, którzy są dobrze zmotywowani. Kluczem do budowania motywacji pracowników jest skoncentrowanie się na spełnianiu ich potrzeb. W firmie, gdzie zaspokojenie tych potrzeb odbywa się zgodnie z hierarchią, jaką przedstawia schemat hierarchii potrzeb Maslowa, można osiągnąć sukces poprzez mobilizację pracowników do działania i realizację wyznaczonych celów organizacji. Ta teoria doskonale sprawdza się w praktyce biznesowej, umożliwiając określenie priorytetów związanych z zaspokajaniem potrzeb pracowników.

Zaspokajanie potrzeb pracowników zgodnie z hierarchią piramidy Maslowa ma istotny wpływ na ich motywację. Gwarantując pracownikowi terminowe wypłaty, umowę o pracę, dostarczenie odzieży ochronnej, czas na posiłek, a także zapewniając dostęp do kawy i toalety, spełniamy jego podstawowe potrzeby fizjologiczne i potrzeby bezpieczeństwa. To stanowi fundament piramidy Maslowa. Dzięki temu pracownik jest gotów zaangażować się w pracę, być efektywny i skoncentrowany na wykonywanych zadaniach. Kolejnym etapem jest potrzeba przynależności. Pracownik, którego podstawowe potrzeby są zaspokojone, dąży do uznania w zakresie relacji międzyludzkich w miejscu pracy, poszukując dobrej atmosfery, przyjacielskich relacji, klarownego podziału obowiązków i pozytywnych relacji z pracodawcą. Satysfakcjonująca atmosfera wpływa pozytywnie na zaangażowanie pracowników.

Kolejna ważna potrzeba z piramidy Maslowa to uznanie. Każdy pracownik pragnie, aby jego wkład i wysiłek były doceniane, co może być wyrażone w formie nagród czy pochwał. Spełnienie tej potrzeby motywuje pracownika do dalszego zaangażowania. Ostatnim etapem jest samorealizacja, czyli rozwijanie talentów, zdobywanie doświadczenia, a także dążenie do awansu zawodowego. Osoba, której potrzeby z niższych poziomów piramidy są zaspokojone, skieruje swoją uwagę na osiąganie wyższych celów związanych z samorealizacją.