Etyka zawodowa — jakie są zasady?

[:pl]

[:]

SPIS TREŚCI

• Czym jest etyka pracy? Pojęcie etyki zawodowej
• Etyka zawodowa — skąd się wzięła?
• Funkcje etyki zawodowej
• Cechy etyki pracy
• Przed czym ma chronić etyka zawodowa?
• Jakie są najważniejsze zasady etyki zawodowej?
• Zawody zaufania publicznego – zasady etyki zawodowej

Czym jest etyka pracy? Pojęcie etyki zawodowej

Zastanawiasz się, czym jest etyka zawodowa? Etyka zawodowa to zespół norm i zasad, które wskazują, jak powinni postępować przedstawiciele różnych zawodów. Obejmuje ona przyjęte standardy moralne oraz odpowiednie zachowania w kontekście wykonywanej pracy. Etyka zawodowa reguluje relacje między pracownikami, klientami, pacjentami, a także społeczeństwem i środowiskiem.

Określenie „etyka“ często używane jest zamiennie ze słowem „moralność“. Ma chronić nie tylko klientów, czy pacjentów, ale również samych pracowników. Wskazują drogę właściwego postępowania i chronią przed nieprawidłowościami, nadużyciami.

Etyka zawodowa w miejscu pracy to po prostu podchodzenie do obowiązków zawodowych w sposób moralny. Chroni pracodawcę, pracownika i osoby, na których ich działania mają wpływ.

Podstawą prawną etyki zawodowej stanowi Kodeks Pracy, który nakłada na pracodawcę obowiązek tworzenia w miejscu pracy warunków sprzyjających relacjom społecznym i współpracy między pracownikami. Aby promować pewne zachowania w miejscu pracy, firma może opracować kodeks etyki zawodowej. Chociaż to nie jest wymóg, aby takie wytyczne miały formę formalnego dokumentu, stworzenie takiego kodeksu zazwyczaj stanowi pewną motywację dla pracowników, zachęcając ich do przestrzegania określonych standardów etycznych w swoich codziennych relacjach. W takim kodeksie mogą być zawarte specyficzne dla danej branży zasady postępowania. Chociaż nie są one prawnie wiążące, ich celem jest promowanie spójności między misją przedsiębiorstwa a oczekiwaniami wobec pracowników.

Etyka zawodowa — skąd się wzięła?

Etyka zawodowa wywodzi się już ze starożytności i praktykowana była w średniowieczu oraz innych epokach ludzkości. Jej korzenie można znaleźć w starożytnych cywilizacjach, gdzie istniały kodeksy moralne i zasady postępowania regulujące działania osób wykonujących określone zawody lub funkcje społeczne.

W starożytnym Egipcie, Babilonii, Chinach czy Grecji istniały normy etyczne, które regulowały zachowanie się lekarzy, prawników, kupców czy urzędników. W Rzymie istniały zasady etyczne, które dotyczyły również legionistów czy urzędników państwowych. W średniowieczu w Europie etyka zawodowa była często ściśle powiązana z religią i moralnością chrześcijańską. Wraz z rozwojem społeczeństwa wzrastało znaczenie etyki zawodowej.

Czytaj też: Ekspert branżowy — jakie powinien mieć cechy?

Czytaj tez: Dlaczego nie potrzebuje urlopu?

Funkcje etyki zawodowej

Etyka zawodowa zawiera zasady jak postępować w przypadku, gdy stanie przed nami problem natury moralnej. To, czym jest powinno być oczywiste nie tylko dla zawodów publicznych, ale dla każdego. Jakie są funkcje etyki zawodowej?

• wyznacza granice pracownika
• powstrzymuje przed łamaniem prawa
• pomaga uniknąć pokus
• rozwiązuje konflikty moralne
• motywuje pracowników do podejmowania bardziej odpowiedzialnych i etycznych decyzji
• określa standardy postępowania, zapobiega nadużyciom, manipulacjom i szkodom wyrządzonym przez nieetyczne zachowanie

Cechy etyki pracy

Etyka zawodowa oznacza podejście do pracy w sposób moralny, poprzedzony określonymi zasadami. Silna etyka zawodowa obejmuje takie cechy jak:

• dyscyplina — jest to koncentrowanie się na wykonywanej pracy, przestrzeganie terminów czy ustalanie priorytetów.
• odpowiedzialność — osoba odpowiedzialna bierze na siebie konsekwencje swoich działań i ponosi za nie odpowiedzialność.
• niezawodność — osoby niezawodne są godne zaufania, dotrzymują obietnic i osiągają zamierzone cele. Charakteryzują się konsekwencją w swoich działaniach oraz wykazują silne poczucie uczciwości i profesjonalizmu.
• staranność — to zaangażowanie, wytrwałość, punktualność i wkład niezbędny do skutecznego wykonywania obowiązków. Osoby sumienne są dumne ze swojej pracy i są gotowe podjąć dodatkowy wysiłek, aby przekroczyć oczekiwania.
• pozytywne nastawienie — optymistyczne podejście tworzy produktywne i wspierające środowisko pracy oraz motywuje innych do angażowania się w pracę na najwyższym poziomie.

Czytaj też: Urlop sabatowy — na czym polega?

Czytaj też: Multitasking — czy jest efektywny?

Przed czym ma chronić etyka zawodowa?

Nieprawidłowe postępowanie w miejscu pracy często wynika z nadużyć władzy i wykorzystywania określonej pozycji. Nieetyczne zachowania, co do nich należy?

• dyskryminacja — przepisy kodeksu pracy zabraniają dyskryminacji na każdym etapie zatrudnienia. Do najczęstszych należy dyskryminacja ze względu na: płeć, wiek, orientację seksualną, narodowość, poglądy polityczne, religię, niepełnosprawność, pochodzenie etniczne, ze względu na rodzaj zatrudnienia.
• mobbing — to prześladowanie lub zastraszanie pracownika. Sprawcą może być również inny współpracownik, ale wciąż na pracodawcy ciąży odpowiedzialność. Takie nieetyczne zachowania w miejscu pracy podlegają pod prawo pracy, ale również pod prawo cywilne.
• molestowanie seksualne — jest to stosowanie szantażu seksualnego przez pracodawcę. Takie zachowanie niesie konsekwencje finansowe i w niektórych przypadkach grozi nawet karą więzienia. Zasady etyki zawodowej powinny wyraźnie określać granice zachowania dla kadry zarządzającej i pracowników oraz konsekwencje ich naruszenia.
• podsłuchiwanie pracowników — według Konstytucji RP, podsłuchiwanie pracowników w miejscu pracy jest zachowaniem nieetycznym i nie powinno mieć miejsca. Jest to łamanie prawa do prywatności, za które można dostać karę grzywny lub iść do więzienia nawet na 2 lata. Istnieją dwa wyjątki, w których pracodawca może sprawdzać i podsłuchiwać pracowników: w momencie gdy jest podejrzenie, że pracownik dopuścił się przestępstwa lub jeśli pracownik wyrazi zgodę na podsłuch, w ramach kontroli jakości obsługi klienta.
• opóźnienia w wypłatach — to naruszenie, które podlega pod Kodeks pracy. Pracodawca zobowiązuje się do wypłacania wynagrodzenia co najmniej raz w miesiącu, we wcześniej ustalonym terminie. Nie można wypłacać wynagrodzenia w ratach, nawet jeśli firma, nie ma jak zapłacić przez okoliczności, na które nie ma wpływu. Takie nieetyczne zachowanie pracownik powinien zgłosić do Państwowej Inspekcji Pracy.

Jakie są najważniejsze zasady etyki zawodowej?

Solidna etyka pracy nie tylko poprawia wydajność pracownika, ale także pomaga mu wypracować reputację rzetelnego i cenionego profesjonalisty. Silna etyka pracy wymaga większego poświęcenia niż tylko punktualność czy wykonywanie zadań na czas. Standardem etyki zawodowej powinny być zasady uczciwości, lojalności, szacunku, poufności oraz odpowiedzialności. Te wartości stanowią fundament każdej profesji i powinny być respektowane przez wszystkich pracowników, niezależnie od ich stanowiska czy dziedziny zawodowej. Wprowadzając te zasady w życie codzienne, tworzymy zdrowe i produktywne środowisko pracy oraz budujemy zaufanie między pracownikami, klientami i społecznością.

Jakie są najważniejsze zasady etyki pracy?

• zakaz dyskryminacji
• zachowanie zdrowej konkurencji
• ochrona zdrowia, życia oraz majątku
• stworzenie dobrej opinii wśród społeczeństwa
• obowiązek poszanowania godności ludzkiej
• solidarność zawodowa
• podwyższenie prestiżu
• ochrona grup zawodowych przed zagrożeniami moralnymi (np. łapówkami)

Zawody zaufania publicznego — zasady etyki zawodowej

Zawody zaufania publicznego są szczególnie narażone na ryzyko naruszenia etyki zawodowej, ponieważ mają bezpośredni wpływ na dobro i bezpieczeństwo społeczeństwa. Jakie są zawody zaufania publicznego i jakie mają zasady etyki?

• Etyka zawodowa policjanta — dotyczą one przestrzegania zasad współżycia społecznego, tak aby przyczyniały się do budowania zaufania publicznego do instytucji policji. Przykład: Policjant jako funkcjonariusz publiczny powinien wystrzegać się korupcji w każdej postaci oraz zwalczać wszelkie jej przejawy.
• Etyka zawodowa nauczyciela — zawód nauczyciela powinien przestrzegać Praw Dziecka lub Praw Ucznia. Każda placówka edukacyjna posiada kodeks etyki zawodowej dla nauczyciela, który obejmuje główne normy etyczne. Istnieje również ogólny Kodeks Etyki Nauczycielskiej, stworzony przez Polskie Towarzystwo Nauczycieli. Przykład: „szanuje godność ucznia jako osoby: akceptuje go, uznaje jego prawa, rozwija samodzielność myślenia i refleksyjność oraz pozwala mu wyrażać własne poglądy“.
• Etyka zawodowa pielęgniarki — zawody medyczne zobowiązują się do przestrzegania zasad etyki pracy. Istnieje Kodeks Etyki Zawodowej Pielęgniarki i Położnej Rzeczypospolitej Polskiej. Przykład: Pielęgniarka/położna działa zawsze w interesie swych pacjentów szczególnie tam, gdzie ich życie i zdrowie mogą być zagrożone.
• Etyka zawodowa prawników — to zespół reguł, którymi powinni kierować się wszyscy prawnicy. Przykład: Adwokatowi nie wolno świadomie podawać sądowi nieprawdziwych informacji. Adwokat odpowiada za formę i treść pism procesowych przez niego zredagowanych, nawet jeśli nie zostały przez niego podpisane.
• Kodeks etyki zawodowej notariusza — został uchwalony przez Krajową Radę Notarialną. Zawiera podstawowe zasady, które obowiązują notariusza. Przykład: Przedstawiciel tego zawodu powinien: cechować się rzetelnością, niezależnością, uczciwością, dotrzymywać tajemnicy zawodowej, dbać o powagę, honor zawodu itp.

Etyka zawodowa łączy się z aktem podpisania przysięgi, która jest uroczystym i publicznym zobowiązaniem do postępowania zgodnego z normami etycznymi.

Etyka zawodowa w życiu zawodowym jest bardzo ważna dla zachowania odpowiedniej moralności w miejscu pracy. Nauka etyki pracy odgrywa istotną rolę w kształtowaniu postaw zawodowych oraz budowaniu pozytywnych relacji w środowisku zawodowym.

Sprawdź też: Dlaczego szkolenie BHP jest ważne?